Eten lijkt zo simpel. Bak neerzetten, brokjes erin en klaar.
Maar voor katten is eten van nature geen gedachteloze handeling. Het gaat om zoeken, wachten, plannen en toeslaan. Om bezig zijn met hun omgeving en hun vaardigheden te onderhouden.
Voor je eigen kat, en helemaal als je een binnenkat hebt, valt dat natuurlijke proces van jagen voor een groot deel weg. Tenzij je een muizenplaag hebt natuurlijk, dan kan je kat zijn lol op. Maar de meeste katten krijgen hun eten aangeboden zonder dat ze daar een inspanning voor hoeven te doen, terwijl hun lijf en koppie daar eigenlijk nog steeds op ingericht zijn. Voedselverrijking is een manier om dat jagen naar eten weer een beetje terug te brengen.
Wat is voedselverrijking bij katten?
Voedselverrijking betekent dat je eten inzet als mentale en fysieke uitdaging. Het is niet alleen vulling voor de maag. Het gaat erom dat je kat actief bezig is met het bemachtigen van zijn eten, er langer over doet en niet hap-slik-weg, maar zijn koppie moet gebruiken omdat het eten niet direct klaarstaat.
Dat anders aanbieden kan heel klein zijn. Brokjes verstoppen. Het voer niet in één keer geven. Of je kat laten nadenken over hoe hij bij zijn eten komt. Voor veel katten maakt dat een groot verschil in hoe hun dag eruitziet, vooral in de winter als de dagen heel erg saai zijn. Ze worden weer uitgedaagd om te denken en problemen op te lossen, eigenlijk alle technieken die ook gebruikt worden bij het jagen voor eten.
Willen katten eigenlijk wel werken voor hun eten?
Word je kat daar nou blij van, dat puzzelen en zoeken? Is je kat, die bekend staat als een ras opportunist, wel gediend van gedoe rond etenstijd? Of krijgt hij het liever gewoon opgediend?
Heel eerlijk? Je kat is inderdaad een opportunist. En onderzoek laat zien dat katten die de keuze hebben, liever gaan voor eten dat direct beschikbaar is dan voor exact hetzelfde eten waar ze moeite voor moeten doen. In tegenstelling tot sommige andere diersoorten kiezen de meeste katten dus voor de makkelijke optie. Ja, daar sta je dan met je goede gedrag?!
Voedselverrijking… en je kat zit er helemaal niet op te wachten?!
Voordat je denkt: nou, laat dan maar. Dit betekent niet dat katten geen behoefte hebben aan uitdaging. Het betekent alleen dat katten slim genoeg zijn om zo min mogelijk energie te verspillen als het niet hoeft. Ze gaan zuinig om met hun energie en stellen zich liever niet bloot aan gevaar.
En op zich is dat logisch. Zo’n grote jager is je kat nou ook weer niet. Er moeten best wat muizen gevangen worden om gezond te blijven. En iedere jacht is ook een moment waarop je kat kwetsbaar is: voor andere jagers, of voor een prooi die terugvecht. Dus ja, er valt veel te zeggen over het kiezen voor de makkelijkste weg.
En toch is voedselverrijking een aanwinst voor het leven van een binnenkat.
Waarom dan toch voedselverrijking voor katten?
In veel huishoudens krijgen katten twee keer per dag een bakje eten waar ze helemaal niets voor hoeven te doen. Tenzij je miauwen en kopjes geven natuurlijk “werken” vindt.
Voor de rest zal een binnenkat die niet uitgedaagd wordt veel slapen. Puur omdat er niets te doen is. Geen ritseltjes om te onderzoeken, geen geuren die de aandacht trekken, geen bankstel dat ineens oversteekt… er gebeurt gewoon niets.
Terwijl een kat in het wild vaak wel 6 uur per dag bezig is om zijn eten bij elkaar te sprokkelen. Niet achterelkaar maar toch met enige regelmaat, moet hij op zoek naar een muizenhapje. Dat muizenhapje vult zijn maag maar heel even en na 3 uur krijgt hij weer honger en gaat op zoek naar de volgende prooi.
Dat betekent dat je kat het niet redt met 2 keer per dag eten. Hoeveel je ook aanbiedt, na 3 uur is zijn maag leeg en heeft hij honger. Hierdoor kan je kat gefrustreerd raken en heel erg gefixeerd op eten. En dan kunnen probleemgedrag en lichamelijke klachten op de loer liggen.
Denk aan overgewicht, overmatig miauwen, heel erg schrokken als ze dan eindelijk dat bakje met eten krijgen (waarvan hij vervolgens de helft weer uitbraakt?!). En zelfs fysiek aanvallen is geen uitzondering, geloof me je kat heeft het woord “hangry” zowat uitgevonden.
Alleen daarom is het handig als je kat op kleine porties op meerdere momenten op de dag kan eten, waar hij ook nog even mee bezig is.
Je kat laten werken voor zijn eten is geen alles-of-niets situatie
Werken voor eten betekent niet dat je je kat “laat ploeteren” of dat hij zijn maaltijd moet verdienen. Het gaat erom dat je keuzemomenten, beweging en denkwerk toevoegt aan iets wat anders volledig passief zou zijn. Katten mogen het puzzelen dan misschien niet meteen de voorkeur geven, maar het doet veel voor binnenkatten als onderbreking van de sleur van alle dag.
Veel katten vinden puzzelen wel interessant als:
onderdeel van hun dag
afwisseling
spelvorm
een manier om bezig te zijn
En daar zit de echte waarde van het puzzelen: niet in “moeten werken”, maar in “iets te doen hebben”.
Voerpuzzels als vorm van voedselverrijking
Een voerpuzzel is een manier om met voedselverrijking aan de slag te gaan. Er zijn heel veel verschillende voerpuzzels die allemaal inspelen op verschillende technieken. Alle katten zijn anders de ene kat wordt enthousiast van bewegen, de andere haakt juist af als het te ingewikkeld wordt. Daarom is het geen kwestie van “de beste voerpuzzel”, maar van wat past bij jouw kat.
Voordat je aan een voerpuzzel begint, kijk even waar je kat nu al een voorkeur aan geeft. Heb je een kat die altijd met zijn pootjes bezig is en heel handig met zijn motoriek is (duwen, tikken, rollen). Of heb je een echte Einstein in huis die nadenkt voordat hij wat doet (volgorde, oorzaak-gevolg). Of heb je gewoon een ongeduldig miepje, die wel heeeeeel snel tot resultaat wil komen en anders gefrustreerd raakt.
Voor iedere kat is er wel een voerpuzzel te vinden, en veel katten gaan er na verloop van tijd echt plezier in krijgen.
Makkelijk voedsel verrijken met onze puzzels
Voerpuzzelen: begin makkelijk en bouw rustig op
Niet iedere kat is meteen een groot fan van dat gedoe met zijn voer. Dat is normaal. Begin eenvoudig maak eerst gebruik van lekkere snackjes. Succes wordt zo een super beloning. Zeker in het begin als voedselverrijking ook gepaard gaat met extra aandacht van jou, omdat je hem aanmoedigt om te puzzelen. Bouw het langzaam op, en breid de momenten uit.
Het grote voordeel van voedselverrijking is dat het je kat dwingt om langzamer te eten. En dat sommige voerpuzzels het eten langer “vers” houden dan een voerbakje. Daardoor is het mogelijk dat je kat, zodra hij aan deze manier van voeren gewend is, zelf meerdere voermomenten op de dag creëert. Je kat is zelf in control wanneer hij gaat eten en hoeveel.
Wat voedselverrijking doet met gedrag
Voedselverrijking speelt in op de natuurlijke behoefte van kleine eetmomenten, het vult zijn maag wanneer dat nodig is en niet alleen wanneer jij de bak neerzet. Bovendien houdt het je kat bezig. Grote kans dat je gaat merken dat er gedrag verandert.
Het is geen wondermiddel, maar het zorgt er wel voor dat er iets te doen valt in het leven van je kat. Hij krijgt weer een “sense of purrpose”. Minder slapen, minder klieren, minder fixatie op etenstijd. Met een beetje geluk mag je zelfs weer uitslapen. 😉
Kortom voedselverrijking kan helpen om:
de dag op te breken
de focus te verleggen
mentale energie kwijt te raken
rust te brengen zonder dat het wild of druk wordt
En als bonus: je kat eet er ook nog eens rustiger door en dat kan zelfs helpen in de strijd met overgewicht.
Voedselverrijking als middel in het gevecht met overgewicht
Veel katten krijgen, naast te weinig beweging, simpelweg te veel te eten. Zeker als ze langdurig miauwen of lopen te klieren, wordt er al gauw iets lekkers gegeven. Op die manier conditioneert je kat je om sneller (extra) eten te geven.
Terwijl je nu weet dat de bedoeling juist is dat je kat zijn dagelijkse calorieën in meerdere kleine porties verspreid over de dag binnenkrijgt. Het liefst op momenten die passen bij het natuurlijke ritme van je kat.
Hoe fijn is het als je kat zichzelf kan bedienen wanneer het hem uitkomt?
Dat hij met een voerpuzzel het jagen, beloeren en tactiek bedenken een beetje kan nabootsen. Uiteindelijk is het ideaal om meerdere manieren van voedselverrijking af te wisselen. Dan blijft het leuk, blijft je kat bezig en wordt hij vaak minder gefixeerd op voer.
Zo kun je langzamerhand terug naar de normale hoeveelheid voer. Tussendoortjes kun je echt bewaren als beloning. En jouw aandacht geef je op het moment dat jullie samen spelen of misschien zelfs trainen. Alles om de verveling van je huiskamertijger tegen te gaan.
Vindt je kat zijn leven maar Sahaai?
Je kat neemt zijn dutje wel heel serieus
Je kat wil steeds maar eten.
Je kat vraagt veel aandacht en kletst je de oren van je hoofd
Of…. hij loopt constant te klieren
Eigenlijk weet je het wel: je kat verveelt zich te pletter. En je weet niet goed wat je er mee moet.
Laat je info achter, ik help je verder 😉
Past voedselverrijking bij elke kat?
Ja, absoluut. Voedselverrijking is geen trucje en geen verplichting, maar een manier om je kat een rijker en actiever leven te geven binnen de muren van je huis.
Je laat je kat “werken” voor zijn eten door een verrijkingsmethode te kiezen die past bij zijn karakter en motoriek. Easy does it. Samen bezig zijn, een band opbouwen en tegelijk de strijd aangaan tegen verveling en overgewicht.
Voedselverrijking klinkt misschien een beetje zwaar, maar samen puzzelen is een win-win.
